Słownik terminologii związanej z liliowcami
aneuploid
- liliowiec posiadający w jądrach komórkowych liczbę chromosomów nie dzielącą się bez reszty przez 11np. ma ich 23, 41 itp. Najczęściej osobnik taki jest niepłodny a jeżeli tak to tworzy gamety o zróżnicowanej ilości chromosomów. Najczęściej aneuploidalność jest letalna tj. roślina ginie ponieważ komórki nie mogą się dzielić mitotycznie (wegetatywnie).
diploid
- roślina liliowca posiadająca 22 chromosomy w jądrach komórkowych. Większość gatunków botanicznychto diploidy oraz niemal wszystkie stare odmiany zarejestrowane do 1960 roku. Diploidy charakteryzują się delikatną budową, wąskimi liśćmi, cienką łodygą, zwiewnymi i cienkimi płatkami. Wiążą 20-50 nasion w każdej torebce nasiennej. Odznaczają się mniejszą wytrzymałością na suszę i gorsze warunki glebowe jak tetraploidy. Zobacz także hasło Tetraploid.
hemerocalis
- spolszczona nazwa rodzajowa z pominięciem jednej litery "l" odnosząca się do łacińskiej nazwyrodzajowej Hemerocallis. Rodzaj Hemerocallis należy do rodziny liliowatych (Liliaceae) i podrodziny liliowcowate (Hemerocallidae). Hemerocalis i liliowiec to synonimy.
Hemerocallis
- łacińska nazwa rodzaju roślin z rodziny liliowatych (Liliaceae) i podrodziny liliowcowate(Hemerocallidae). Niektóre źródła wyodrębniają dla liliowców oddzielną rodzinę Hemerocallidaceae a jeszcze inne zaliczają liliowca wraz z amarylisem do rodziny Amarylidaceae. Jest on jedynym znanym w podrodzinie (Hemerocallidae) i liczy około 30 gatunków z licznymi opisanymi formami i synonimami. Patrz także Hemerocallis i hemerocalis.
liliowiec
- botaniczny polski odpowiednik nazwy rodzaju, odnoszący się do łacińskiej nazwy rodzajowejHemerocallis. Liliowiec należy do rodziny liliowatych (Liliaceae) i podrodziny liliowcowate (Hemerocallidae).
Rodzaj Hemerocallis jest jedynym rodzajem znanym w podrodzinie i liczy około 30 gatunków z licznymi opisanymi formami i synonimami. Patrz także Hemerocallis, hemerocallis i hemerocalis.
neotyp
(nowy typ) - nowy wzorzec gatunku wyznaczony przez botanika systematyka po zaginięciu typu właściwego.Patrz też
pająk
(typ kwiatu pajęczy) - kwiaty mające bardzo długie i wąskie płatki. Definicja matematyczna to petal ostosunku swojej długości do szerokości jak 5:1 lub większym. Patrz także wariant pajęczy i półpająk
petale
(wewnętrzne płatki kwiatu) - trzy szersze płatki kwiatu bliższe obserwatorowi jeżeli oglądamy kwiat zwierzchu.
piętka
- miejsce będące podstawą rośliny, skąd wyrastają korzenie (najniższa część rośliny bo obcięciu korzeni)p
ółpająk - kwiaty mające dość długie i wąskie płatki. Definicja matematyczna to petal ostosunku swojej długości do szerokości jak 3:1 do 4:1. Patrz także wariant pajęczy i pająk
proliferacja
(sadzonka pędowa lub keiki) - mała roślinka tworząca się czasem na łodydze kwiatowej w miejscugdzie liść flagowy styka się z łodygą lub na przegubach łodygi i w miejscach rozgałęzień. Początkowo jest sadzonką bezkorzeniową i trzeba ją ukorzenić po oddzieleniu od łodygi lub obwiązać ciemną folią z ziemią tak aby nasada roślinki miała kontakt z wilgotną ziemią w trakcie wegetacji łodygi.
sepale
(zewnętrzne płatki kwiatu) - trzy węższe płatki kwiatu dalsze obserwatorowi jeżeli oglądamy kwiat zwierzchu.
terra typica
(ziemia typowa) - obszar znalezienia typu gatunku.tetraploid
- roślina liliowca posiadająca 44 chromosomy w jądrach komórkowych. Tetraploidy nie występowały wnaturze i zostały otrzymane sztucznie za pomocą kolchicyny. Pierwszą tetraploidalnym liliowcem był Hem. washingtonia zarejestrowany przez Trauba w 1951 roku, sześć lat później zarejestrowano dwa kolejne SPELLBINDER (Baker S.H. 1957) oraz TUSCAWILLA (Munson R.W. 1957). W polskich artykułach za pierwszego tetraploida podawano mylnie odmianę CRESTWOOD ANN zarejestrowaną przez Faya dopiero w 1961 (wcześni
triploid
- roślina liliowca posiadająca 33 chromosomy w jądrach komórkowych. Triploidem jest gatunek botanicznyHemerocallis fulva (liliowiec rdzawy). Triploidy powstają najczęściej z krzyżówek diploidów z tetraploidami (prawie zawsze) oraz spontanicznie w krzyżówkach diploidów z diploidami w wyniku zapłodnienia z udziałem jednej niezredukowanej gamety. Ten ostatni przypadek jednak zdarza się niezmiernie rzadko a prawdopodobieństwo spotkania się dwóch takich gamet mogących dać tetraploida w pierwszym pokoleniu jest praktycznie równe zeru (jest to prawdopodobieństwo wygrania trzy razy z rzędu najwyższej wygranej w totolotka przez tą samą osobę). Triploidy uchodziły za całkowicie niepłodne jednak niedawno okazało się to nieprawdą i co więcej triploid jest w stanie wytworzyć gametę diploidalną jaką tworzą czyste tetraploidy co oznacza możliwość dawania w potomstwie przy krzyżowaniu z tetraploidami - czystych tetraploidów.
typ
- wzorzec gatunku botanicznego przechowywany w muzeum lub kolekcji prywatnej (analogia do wzorca metra).Rośliny przechowywane są w najczęściej w stanie suchym (zielniki) lub rzadziej na mokro w specjalnych płynach uniemożliwiających gnicie i rozpad pod wpływem czasu. Niektóre typy zaginęły lub uległy zniszczeniu. W takim przypadku wyznacza się
neotypy czyli nowe typy. Neotyp musi być zgodny z opisem oryginalnym.wariant pajęczy
- kwiaty mające długie i wąskie płatki. Definicja matematyczna to petal o stosunku swojejdługości do szerokości jak 4:1 do 5:1. Patrz także pająk i półpająk.