Słownik terminologii związanej z liliowcami

aneuploid - liliowiec posiadający w jądrach komórkowych liczbę chromosomów nie dzielącą się bez reszty przez 11

np. ma ich 23, 41 itp. Najczęściej osobnik taki jest niepłodny a jeżeli tak to tworzy gamety o zróżnicowanej ilości chromosomów. Najczęściej aneuploidalność jest letalna tj. roślina ginie ponieważ komórki nie mogą się dzielić mitotycznie (wegetatywnie).

diploid - roślina liliowca posiadająca 22 chromosomy w jądrach komórkowych. Większość gatunków botanicznych

to diploidy oraz niemal wszystkie stare odmiany zarejestrowane do 1960 roku. Diploidy charakteryzują się delikatną budową, wąskimi liśćmi, cienką łodygą, zwiewnymi i cienkimi płatkami. Wiążą 20-50 nasion w każdej torebce nasiennej. Odznaczają się mniejszą wytrzymałością na suszę i gorsze warunki glebowe jak tetraploidy. Zobacz także hasło Tetraploid.

hemerocalis - spolszczona nazwa rodzajowa z pominięciem jednej litery "l" odnosząca się do łacińskiej nazwy

rodzajowej Hemerocallis. Rodzaj Hemerocallis należy do rodziny liliowatych (Liliaceae) i podrodziny liliowcowate (Hemerocallidae). Hemerocalis i liliowiec to synonimy.

Hemerocallis - łacińska nazwa rodzaju roślin z rodziny liliowatych (Liliaceae) i podrodziny liliowcowate

(Hemerocallidae). Niektóre źródła wyodrębniają dla liliowców oddzielną rodzinę Hemerocallidaceae a jeszcze inne zaliczają liliowca wraz z amarylisem do rodziny Amarylidaceae. Jest on jedynym znanym w podrodzinie (Hemerocallidae) i liczy około 30 gatunków z licznymi opisanymi formami i synonimami. Patrz także Hemerocallis i hemerocalis.

liliowiec - botaniczny polski odpowiednik nazwy rodzaju, odnoszący się do łacińskiej nazwy rodzajowej

Hemerocallis. Liliowiec należy do rodziny liliowatych (Liliaceae) i podrodziny liliowcowate (Hemerocallidae).

Rodzaj Hemerocallis jest jedynym rodzajem znanym w podrodzinie i liczy około 30 gatunków z licznymi opisanymi formami i synonimami. Patrz także Hemerocallis, hemerocallis i hemerocalis.

neotyp (nowy typ) - nowy wzorzec gatunku wyznaczony przez botanika systematyka po zaginięciu typu właściwego.

Patrz też typ.

pająk (typ kwiatu pajęczy) - kwiaty mające bardzo długie i wąskie płatki. Definicja matematyczna to petal o

stosunku swojej długości do szerokości jak 5:1 lub większym. Patrz także wariant pajęczy i półpająk

petale (wewnętrzne płatki kwiatu) - trzy szersze płatki kwiatu bliższe obserwatorowi jeżeli oglądamy kwiat z

wierzchu.

piętka - miejsce będące podstawą rośliny, skąd wyrastają korzenie (najniższa część rośliny bo obcięciu korzeni)

półpająk - kwiaty mające dość długie i wąskie płatki. Definicja matematyczna to petal o

stosunku swojej długości do szerokości jak 3:1 do 4:1. Patrz także wariant pajęczy i pająk

proliferacja (sadzonka pędowa lub keiki) - mała roślinka tworząca się czasem na łodydze kwiatowej w miejscu

gdzie liść flagowy styka się z łodygą lub na przegubach łodygi i w miejscach rozgałęzień. Początkowo jest sadzonką bezkorzeniową i trzeba ją ukorzenić po oddzieleniu od łodygi lub obwiązać ciemną folią z ziemią tak aby nasada roślinki miała kontakt z wilgotną ziemią w trakcie wegetacji łodygi.

sepale (zewnętrzne płatki kwiatu) - trzy węższe płatki kwiatu dalsze obserwatorowi jeżeli oglądamy kwiat z

wierzchu.

terra typica (ziemia typowa) - obszar znalezienia typu gatunku.

tetraploid - roślina liliowca posiadająca 44 chromosomy w jądrach komórkowych. Tetraploidy nie występowały w

naturze i zostały otrzymane sztucznie za pomocą kolchicyny. Pierwszą tetraploidalnym liliowcem był Hem. washingtonia zarejestrowany przez Trauba w 1951 roku, sześć lat później zarejestrowano dwa kolejne SPELLBINDER (Baker S.H. 1957) oraz TUSCAWILLA (Munson R.W. 1957). W polskich artykułach za pierwszego tetraploida podawano mylnie odmianę CRESTWOOD ANN zarejestrowaną przez Faya dopiero w 1961 (wcześniej zarejestrowanych zostało jeszcze 8 innych tetraploidów). Tetraploidy charakteryzują się silną budową, szerokimi liśćmi, grubą łodygą, grubymi i mięsistymi płatkami, są wytrzymałe na słońce. Wiążą 3-20 nasion w każdej torebce nasiennej. Odznaczają się dużą wytrzymałością na suszę i gorsze warunki glebowe. Do identyfikacji bezpośredniej konieczne jest zliczanie cytologiczne chromosomów. Metody pośrednie to np. mierzenie średnicy aparatów szparkowych w liściach. Zobacz także termin Diploid.

triploid - roślina liliowca posiadająca 33 chromosomy w jądrach komórkowych. Triploidem jest gatunek botaniczny

Hemerocallis fulva (liliowiec rdzawy). Triploidy powstają najczęściej z krzyżówek diploidów z tetraploidami (prawie zawsze) oraz spontanicznie w krzyżówkach diploidów z diploidami w wyniku zapłodnienia z udziałem jednej niezredukowanej gamety. Ten ostatni przypadek jednak zdarza się niezmiernie rzadko a prawdopodobieństwo spotkania się dwóch takich gamet mogących dać tetraploida w pierwszym pokoleniu jest praktycznie równe zeru (jest to prawdopodobieństwo wygrania trzy razy z rzędu najwyższej wygranej w totolotka przez tą samą osobę). Triploidy uchodziły za całkowicie niepłodne jednak niedawno okazało się to nieprawdą i co więcej triploid jest w stanie wytworzyć gametę diploidalną jaką tworzą czyste tetraploidy co oznacza możliwość dawania w potomstwie przy krzyżowaniu z tetraploidami - czystych tetraploidów.

typ - wzorzec gatunku botanicznego przechowywany w muzeum lub kolekcji prywatnej (analogia do wzorca metra).

Rośliny przechowywane są w najczęściej w stanie suchym (zielniki) lub rzadziej na mokro w specjalnych płynach uniemożliwiających gnicie i rozpad pod wpływem czasu. Niektóre typy zaginęły lub uległy zniszczeniu. W takim przypadku wyznacza się neotypy czyli nowe typy. Neotyp musi być zgodny z opisem oryginalnym.

wariant pajęczy - kwiaty mające długie i wąskie płatki. Definicja matematyczna to petal o stosunku swojej

długości do szerokości jak 4:1 do 5:1. Patrz także pająk i półpająk.

Powrót do najczęściej zadawanych pytań

Powrót do strony głównej